Drie bronnen van verandering

Wanneer ben jij bereid te veranderen? Er zijn drie bronnen van verandering: ambitie, interactie en omstandigheden. Deze bronnen zijn de inspiratiebronnen voor het formuleren van de bedoeling. Met een project wil je een verandering in gang zetten dat bijdraagt aan het streven van het bedrijf (het businessresultaat). Het projectresultaat moet natuurlijk wel geaccepteerd en in gebruik genomen worden, anders is het project voor niets geweest. Maar een project is pas echt succesvol als de baten worden gerealiseerd. Een project is een investering die je doet om bepaalde baten (positieve effecten voor belanghebbenden, al dan niet financieel) te realiseren. Pas als je dit realiseert is er sprake van projectsucces. Storytelling is een belangrijk hulpmiddel om dit succes te realiseren. Het belang van storytelling en communicatie wordt in de praktijk nog wel eens onderschat, zo gefocust als men is op het specificeren, ontwerpen, bouwen, testen en accepteren van het projectresultaat. Men vergeet in de praktijk wel eens waarvoor we het project eigenlijk doen en hoe het bijdraagt aan het businessdoel. Het beoogde project-  en businessresultaat vraagt vaak om een verandering bij de gebruikers (een andere manier van werken, een andere invulling aan hun rol). Mensen veranderen niet zo maar, ze moeten het willen en de noodzaak voelen.

Fotomomenten

Het voorstellen van de verandering begint vaak bij het einde, je ziet voor je hoe alles er na de implementatie uitziet. Door dit moment te visualiseren in een fotomoment dwing je jezelf de bedoeling tastbaar, concreet en realiseerbaar te maken in plaats van abstract, mechanische en analytisch. Het fotomoment helpt je om bevlogen over het waarom van de verandering te kunnen vertellen en dat anderen deze noodzaak van de verandering met jou gaan delen.  Om te veranderen heb je een fotomoment nodig, het is de visualisatie van jouw bedoeling. Het helpt je afstand te nemen van de huidige situatie en maakt het dromen over hoe het straks zal zijn mogelijk en zorgt dat je nadenkt over wat je zult moeten doen om er te komen. Ze zorgen ervoor dat je doorzet en volhoudt en bereid bent risico’s te nemen om jouw doel te bereiken.

Eerste bron van verandering is ambitie

Als je iets wilt bereiken en het lukt je niet meteen, dan moet je iets veranderen om jouw doel alsnog te bereiken. Dit is de krachtigste bron, omdat het echt vanuit je binnenste komt. Vrijblijvendheid maakt plaats voor focus en doelgerichtheid, belangrijke componenten voor projectsucces. Als je iets wilt bereiken, zul je er hard voor moeten knokken. Vallen, overeind komen, opstaan en doorgaan. Volhouden en doorzetten. Dit houd je alleen vol als een doel voor ogen hebt.
Bij verandering vanuit ambitie is er eerst het fotomoment en pas hierna ontstaat de wil om werkelijk te veranderen. Een tennisser denkt in prijzen, zoals het winnen van een grand slam. Het fotomoment is het moment waarop je het beslissende, winnende punt maakt op het center court van Wimbledon of het podiummoment.

Tweede bron van verandering is interactie

Binnen bedrijven is interactie de sterkste bron voor verandering. Zet mensen bij elkaar op een kamer en ze gaan samenwerken. We hebben anderen nodig en niet alleen vanwege het verkrijgen van commitment, maar vooral omdat je alleen zelden in staat bent de verandering te bedenken, vorm te geven en te implementeren.
Bij verandering vanuit interactie is het belangrijk om het eerst eens te worden over de gedeelde ambitie. Wat willen we met het project bereiken en hoe ziet dat er precies uit? Willen we hetzelfde of zijn er verborgen agenda’s? Zijn onze verwachtingen van het project hetzelfde? Pas als de foto een gedeelde droom is, kun je samen verder toebouwen en toewerken naar het fotomoment.

Derde bron van verandering zijn de omstandigheden

De laatste bron ontstaat vanuit de omstandigheden in jouw omgeving die je dwingen je aan te passen. Eerst wil je niet en weiger je de veranderende omstandigheden te accepteren. Een maal overtuigd van de noodzaak er iets aan te doen, ben je bereid je lot in eigen hand te nemen en je aan te passen, om zo alsnog te je beoogde doel te kunnen bereiken.
Verandering vanuit veranderende omstandigheden vergt de meeste verbeeldingskracht. Zeker in het begin spoken de ‘had ik maar…’ of ‘had ik maar niet…’ gedachten door je hoofd. Als je de verandering eenmaal hebt aanvaard komt er al snel ruimte voor het toekomstbeeld.

Verandering begint bij het visualiseren van jouw bedoeling; bij het fotomoment. Een nieuwe werkelijkheid die er nog niet is, maar er als het aan jou ligt snel moet komen. Pas als je weet wat jouw bedoeling is – jouw logline – dan kun je het script gaan schrijven. Wat zijn de fotomomenten van jouw projectresultaat (tussendoel) en het businessresultaat (einddoel)? Waarom wil je het project uitvoeren en waaraan draagt het uiteindelijk bij (een project is nooit een doel op zich)? Waarom beoog je te bereiken? Wat is er verandert als het gerealiseerd is? Hoe ziet het eruit?  Dit is het derde deel van het vierluik over storytelling in projecten. In dit vierluik behandel ik de eerste twee onderdelen van de anatomie van een veranderverhaal: het belang van de bedoeling en de kracht van de kloof. Wil je meer weten  over de laatste twee onderdelen: het wezen van weerstand en het effect van framing dan is het boek over storytelling  ‘Change the Script’ van Theo Hendriks een aanrader.